Üreme hücreleri nasıl oluşur

Hücre ve Hücre bölünmesi:

A)Hücre:

Bütün canlılar hücrelerden yapılmıştır.Hücre;canlılık özelliği gösteren en küçük birimdir.Genellikle gözle görülmezler ancak mikroskopla incelenebilir.


Çok hücreli canlılarda hücreler arasında iş bölümü vardır.Canlıların yapısında bulunan hücreler değişik görevler yapmak üzere farklılaşır,dokuları oluşturur.aynı görevi yapan farklı dokularda bir araya gelerek organları meydana getirir.Organlar aynı görevi yapmak üzere bir araya gelerek sistemleri oluşturur.

Canlılığın devamlılığı için gerekli olan bütün hayatsal faaliyetler vücudumuzu meydana getiren sistemler tarafından gerçekleştirilir.Sistemler canlıların vücudunu oluşturur.Sistemlerin birleşmesiyle de oluşan yapıya organizma denir.

hücreler == dokular == organlar ==== sistemler == organizma ==canlı

Sağlıklı bir organizmada sistemler ve organlar uyum içinde çalışır.organlardan birinin çalışma şeklini bozulması diğer organların olumsuz etkilenmesine neden olur.

Bütün hücreler hücre zarı,sitoplazma ve çekirdek olmak üzere,üç temel kısımdan oluşur.

1)Hücre zarı:

Seçici geçirgen ve canlıya sahip bir zardır.Hücre zarının görevi hücreyi dış etkilerden korumak,hücreye şekil vermek ve hücrenin madde alışverişini sağlamaktır.

Bitki hücresinin şekli dikdörtgenimsidir.bunu sebebi;bitki hücresinde hücre zarından başka selülozdan yapılmış cansız bir tabaka olan hücre çeperinin(hücre duvarı) bulunmasıdır.hücre çeperini görevi,bitki hücresi,ne sağlamlık ve dayanıklılık kazandırmaktır.

2)Sitoplazma:

hücre zarını içini dolduran canlı sıvıdır.akışkan olup yarı saydamdır.İçinde besinler,enzimler,organellerler bulunur.Sitoplazma canlılık olaylarını yapıldığı hücre kısmıdır.Sitoplazmada çeşitli görevleri olan küçük yapılar(organcıklar)bulunur.

a)Ribozom:bütün hücrelerde vardır.Sitoplazmada ve Endodoplazmik retikulumda bulunur.Amino asitleri özel bağlarla birleştirerek hücreye özel proteinleri yapar.

b)Endoplazmik retikulum(E.R.):Hücre zarından çekirdeğe kadar uzanan kanal sistemidir.Hücre içinde madde iletimini ve depolanmasını sağlar.Üzerinde Ribozom bulunuyorsa granüllü E.R. üzerinde Ribozom yoksa granülsüz E.R. denir.

c) Golgi aygıtı: Salgı maddelerini üretip zarla paketleyerek salgılar. Süt bezi, ter bezi, tükürük bezi gibi salgı hücrelerinde sayıları fazladır.

d) Lizozom: Hücrede büyük yapılı besinlerin sindirilmesini sağlar. Yaşlanmış organelleri parçalar. Lizozom un zar yapısı bozulursa, hücre kendi kendini sindirir.Buna otoliz denir.

e)Mitokondri: Bakteriler hariç bütün hücrelerde bulunurlar. Organik besinlerden oksijenli solonum ile enerji (ATP) üretir. Karaciğer, kas ve beyin hücrelerinde Mitokondri sayısı normalden daha fazladır.

f) Koful: İçi sıvı dolu keselerdir. Bir hücrelerde beslenme ve boşaltımda , bitkilerde ise su alınmasında görevlidir. Bitki hücrelerinde büyük ve az sayıda, hayvan hücrelerinde ise küçük ve çok sayıdadır. Bitki hücresi yaşlandıkça kofullar büyür.

g) Sentrozom ( sentrioller) : İnsan ve hayvan hücrelerinde bulunur.Hücre bölünmesinde görev yapar.

h) Plastidler: Bitki hücrelerinde bulunur. Üç çeşittir.

1) Kloroplast: Bitkiye yeşil renk verir. Yapraklarda ve otsu bitkilerin gövdelerinde bulunur. Yapısındaki klorofil fotosentezde görevlidir.

2) Kromoplast : Bitkilerde çiçek ve meyveler sarı, kırmızı ve turuncu rengi verir.

ÖrnJ Domates, havuç, papatya

3) Lökoplast: Renksizdir, nişasta depo eder kök ve yumru gövde, meyve gibi organlarında bulunur.

ÖrnJ Patates, turp, havuç, tohumlar

3) Çekirdek :

Hayatsal olayların yönetildiği yerdir. Bakterilerde ve mavi, yeşil alglerde bulunmaz. Alyuvarların çekirdeği olmadığı için bölünemez.

Çekirdek dört kısımda incelenir….

1J Çekirdek zarı: Hücre zarına benzer.İki katlıdır. Üzerinde porlar(geçitler) vardır.Kromotin ipliği korur.

2J Çekirdek özsuyu: Sitoplazmaya benzer yapısında organik besinler ve nükleik asitler bulunur.

3J Çekirdekçik: Koyu ve yuvarlak olup yapısında nükleik asit ve genleri taşır.

4J Kromotin iplik: çekirdek sıvısı içinde a şeklinde bir yapıdır. Bölünme sırasında kalınlaşıp kısalarak kromozomu oluşturur. Yapısında DNA ve Protein bulunur. Görevleri ; kalıtsal karakterleri ( genleri) taşır. Hayatsal olayları yönetir . Çoğalmayı sağlar.

***********************************************************************************************

NÜKLEK ASİTLER

Nükleik asitler iki çeşittir.

DNA RNA

Deoksiribonükleik asit Ribonükleik asit

Nükleik asitler canlıların hepsinde ortak olarak bulunur. Nükleik asitler canlı hücrelerde yönetim ve kalıtım sağlar. Hücrenin yaşamını sağlayan biyolojik olayları yaptırır. Hücrenin büyümesini, hareketini ve bölünmesini kontrol eder. Nükleik asitler yapı birimi olan nükleotidlerden oluşmuştur. Nükleotidlerde ; organik baz, şeker ve fosfattan meydana gelmiştir.

Bazlar: Nükleotidlerde beş çeşit baz bulunur. Bunlar adenin, guanin, sitozin, timin ve urasildir. Timin sadece DNA da , urasil ise sadece RNA da bulunur.

Şekerler: Riboz ve dioksiribozdur.Riboz RNA da , Deoksiriboz ise DNA da bulunur.

Fosfat: Fosfat içeren fosforik asit olup hem DNA da hem de RNA da ortak olarak bulunur.

NOT: Nükleotidler içerdiği bazlara göre isimlendirilir.

Örnek : Adenin bazı adenin nükleotid

1) DNA (DEOKSİRİBO NÜKLEİK ASİT)

Yapısı:

Fosfat(fosforik asit)

Şeker:deoksiriboz

Baz: Adenin, guanin, sitozin ve timin.

Baz, şeker ve fosfat birleşerek nükleotitleri, nükleotidlerle birleşerek DNA zincirini oluşturur.

İki DNA zinciri birbirine zayıf hidrojen bağlarıyla bağlanarak çift zincirli DNA yapısını oluşturur.

DNA, proteinlerle birleşerek kromotin ipliği oluşturur. Kromotin iplik bölünme sırasında kısalıp kalınlaşarak kromozomu meydana getirir.

Karşılıklı zincirler birleşirken A karşısına T , G karşısına S gelir. DNA DA adenin sayısı Timin sayısına , Guanin sayısı sitozin sayısına eşittir. (A=T, (G,S)